Yer kabuğunu oluşturan kayaçların çeşitli şekillerde ayrışması ve ufalanması ile meydana gelen, içerisinde canlı organizmalar, organik maddeler, hava ve su bulunan yeryüzü örtüsüne toprak adı verilir.
Yer kabuğunun ana maddesini oluşturan kayaçların zaman içerisinde canlılar ve atmosfer ile temas eden kısmının ikliminde etkisi ile çeşitli şekillerde ayrışması, parçalanması veya ufalanmasına kayaçların çözülmesi adı verilir. Kayaçların çözülmesi fiziksel (mekanik), kimyasal ve biyolojik olmak üzere üç şekilde gerçekleşir. Kayaçlar doğada çözünürlerken bulundukları alanda başta iklim olmak üzere çeşitli doğal etkenlere bağlı olarak farklı çözünme şekilleri gösterirler. Kayaçların çözünmesi ve çözünme özellikleri şu şekilde gerçekleşir.
Fiziksel çözünme kayaçların kimyasal özellikleri ve yapısal formülleri değişmeden daha küçük parçalara ayrılmasına mekanik ufalanma adı verilir. Fiziksel parçalanma sıcaklık farklarının çok yüksek olduğu, yağışların az ve yağış rejiminin düzensiz olduğu çöller, Orta Kuşak karalarının iç kısımları, dağların çok yüksekleri ve kutuplara yakın alanlarda görülür.
Fiziksel ufalanmaya neden olan en temel nedenler birisi kayaçların gün içerisinde sıcaklık farkı nedeni ile yüksek miktarda ısınarak genleşmesi ve havanın hızla soğumasının etkisi ile hızlıca büzüşmesi hareketleri sonucu kayacın dış yüzeyinden itibaren çatlayarak ufalanmasıdır. Bu tip ufalanma daha çok çöller ile Orta Kuşak karalarının iç kısımlarında görülür.
Fiziksel ufalanmanın diğer bir nedeni de kutup altı bölgeler ile dağların yüksek kısımlarında günlük sıcaklık farkı nedeniyle yaşanan suyun donma ve çözülme harekidir. Gündüz saatlerinde sıcaklıkların yükselmesi ile buzların çözülmesi sonucu suların kayaçların çatlaklarına dolması ve gece sıcaklıkların düşmesi ile suların çatlakların içerisinde donarak kayacın parçalanmasıdır
Sıcaklık farklarının az, yağışın bol ve düzenli olduğu yerlerde su ile temas eden kayaçların çözünerek kendilerini oluşturan minerallerine ayrışmasına kimyasal çözünme adı verilir. Kimyasal çözünmenin yaygın olduğu yerlerde kayaçların minerallerine ayrılması kolay olduğundan toprak oluşumu da hızlıdır. Okyanus, deniz ve göl kenarları ile Ekvator çevresi kimyasal çözünmenin kolay oldoğu yerlerdir.
Bitki örtüsünün gür olduğu, köstebek, karınca, fare, solucan ve salyangoz gibi canlıların çok olduğu alanlarda bitki köklerinin kayaçların aralarına girmeleri veya besin sağlamak için salgıladıkları maddeler ile kayaçların parçalanmasıdır.
Ayrıca toprakta yaşamını devam ettiren hayvanların salgılamış oldukları çeşitli asitler kayaçları etkileyerek çözünmesini sağlarlar. Biyolojik çözülme daha çok Akdeniz iklimi, Ekvatoral iklim ve ılıman okyanusal iklim ve muson ikliminin görüldüğü bölgelerde daha yaygındır. Toprakların fiziksel ve kimyasal özellikleri bakımından farklılık gösteren katmanlarına horizon adı verilir. Tam olarak gelişmiş bir toprak tabakası dört katmandan (horizon) meydana gelir. Bu katmanlar ve özellikleri şu şekildedir:
