Ünlü Bafra Eşkiyaları
Karadeniz bölgesindeki definecileri ilgilendiren konudur, Konumuz Bafra ve çevresinde faaliyet gösteren ünlü eşkiyalar, gasp ettikleri mallar ve öldürdükleri isimleri yer almaktadır.
I. Dünya savaşında İlk önemli Rum çetesi Bafra çevresinde görülüyor. Bafra’nın “Nebyan’’ bölgesi, yerinin sarplığı, Rum köylerinin yoğun oluşu, buradaki Rum köylerinin asi ve silahşor olması gibi bir takım sebepler dolayısıyla Pontus Rumluğu faaliyetlerinin ilk göründüğü yer oldu. Nebyan’da ve çok defa Nebyandan çıkarak Bafra çevresinde eşkıyalık yapan Rum çetelerinin büyük ve küçük guruplar halinde faaliyet göstermesi, bazı büyük gurupların sayıları yüzleri aşması işin ciddiyetini kavramamıza yardımcı hususlardandır.
1. Bafra’nın Kilik köyünden çete reisi “İstavri” (Bu kan dökücünün yaptığı olaylar sayılamayacak kadar çoktur)
2. Samsun’un Taflan Köyünden çete reisi ” Lefter“
3. Havza kazasının Küpçü dağı köyünden “Piç Vasil“
4. Çok defa Bafralı İstavri ile hareket eden kuvvetli çetecilerden “Aliko“
5. Osman beyli köyünden “Peço“
6. Samsun’un Kuru gökçe köyünden “Andon“
7. Balıklar köyünden “Endlk“
8. En ünlü çete reislerinden Karapınarlı köyünden “PIÇ İlya” veya diğer adıyla”Kara İlya”
9. Kirazlı köyünden Taşçı oğlu “Kara Sava“
10. Bafra’nın Yayla köyünden”Kel Sava”
11. Samsun’un Egribel köyünden ”Anastas” ve bunun dayısı diğer Anastas.
12. Ayndere köyünden Balcı oğlu “Deli Yani“
13. Havza’nın Elmalıca köyünden “Eleni Çavuş“
14. Yeraltı köyünden “Falı“
15. Samsun’un Beyllk köyünden “Sarı İstil“
16. Kapı kaya köyünden “Kavaklı oğlu Yuvan” ve bunun yeğeni Todar oğlu Agabyos.
17. Alaçam köyünden “Gürdek oğlu Simyon“
18. Ayndere köyünden “Temür oğlu Yani“
19. Bakır pınarı köyünden “istavri“
20. Zeynel köyünden “Todor oğlu“
Bütün bu isimleri sayılan haydutlar hep değişik çetelerin reisleri olup her birinin 10’dan 100’e kadar adamı vardı. bunlar, Bafra çevresini yıllarca kavurdular. Birçok İslam köylerini yakıp harabe haline getirdiler. Binlerce İslam onların vahşetine kurban gittiler.
Definecileri en çok ilgilendiren eşkiya kuşkusuz lefterdir, lefterin yüklü miktarda altınları olması, belgeleri elden ele dolaşması ama bulunmuş tek lirası dahi olmaması lefteri diğer eşkiyalardan ayıran önemli etkenlerdendir. lefterin ölümüde en az kendisi kadar sansasyonel olmuştur.
Alaçamda gasp edilen malların cinsi ve miktarı;
