Bu taşlar iş ile alakadır. Ritüel ile alakadardır. Yada bağlama taşıdır. Çevreyi ve alanı görmek gerekir. Kurban bağlama veya mağaraya sarkmada kendir bağlanan taş. Veya uçurumdan inmek için bağlama taşı. Veyahut değirmene vurgu mahzene vurgu yapan taş modeli… Bu taş bazen tabeladır. Gönderir.
Diğer görüş: Aşağıya doğru inen bir merdiven olacak tuzaklıdır. Taşın kendisine bakılır, horasan varsa kasadır. Delikten bak, karşıda ne görüyorsan yer orasıdır.
Başka bir görüş: Bezirhane derler çoğu yerde, çeşitli tarım ürünlerinin yağını ezerek çıkartmak için kurulan mekan. Bu taş da üstteki ezen kısım olmalı. Deliğe geçirilen düzenek kalas yardımıyla eşek veya öküzün boynuna bağlanıp ezme taşının kendi ekseni etrafın da döndürülmesiyle çalışan sistemin parçası olur.
En çok doğu bölgelerinde ermeni mezarlarında olur. Delikten bakınca mezarı ve göğü görürsün. Ruhun göğe yükseldiğini anlatır. Bazılarıda sadaka taşıdır. Delikten para atarlar, bu para papazlar tarafından ihtiyacı olanlara dağıtılır. Define Taşları Daha Fazla Bilgi
Dikili taşlar doğal işaretlerdir. Her gömü işaretle belirtilmemiştir. Hatta gömülerin çoğunun işareti yoktur. Dikili taşlar, yaşlı ağaçlar, değirmen; çeşme, tek tepe bunların hepsi hazır işarettir. Çoğu gömüler bunlar hedef alınarak yapılmıştır. Hiç bir zaman yeri değişmeyecek olan belirgin ne varsa hepsi işarettir. Dikili taşlarda bunların başında gelir.
Diğer Yorum: Mezar baş taşı ( Yastık ) taşı gibidir. İki tane karşılıklı dikili taş varsa ortası mezardır. Tek dikili taş çok zaman vari taş görevi üstlenir. Üzerinde hiç bir işaret yoktur ama kendisi şifreleme düzeneğinin bir parçasıdır. Genelde 2. yada 3. işarettir. Üzerinde yazıtlar olan dikili taşlar mil taşıdır. Yani Mesafe taşı. Patika yol üzerinde olur. Gideceğin yere kaç km. kaldığını yazar.
Anı: 13 lü yaşlarımda bursanın bir köyüne gitmiştim dere boyu biraz ilerledik oka dar etkilenmiştim ki hiç unutmam yeri geldikçe anlatırım. 3 teneke büyüklüğünde kayanın üzerine neredeyse bir kamyon büyüklüğünde yekpare bir kaya kum rengi. Sonra ilerledik küçük bir şelaleye geldik yüzüyorduk tepede siyah bir kaya ( bir otomobil boyutuna yakın ). Burun göz baya belirgince ne çizilmiş bir suret. Çocukluk aklımda kalan bu kadar. Ha birde eski bir değirmen vardı aynı bölgede harabe idi ama içine giriştik. Bu değirmen 3 taş üzeri kaya ile suret arasında bir yerdeydi.
Hora tepesini gezen gören biriyim. 41 adet dikili taştı, taşlar elle atılacak gibi değildi. 2 bin metre alanı kaplıyordu. gerdanlık gibi diziliydi sadece güney kısmı açıktı. Ve eski yol devam ediyordu. Bu 41 dikili tastan 300 adim kadar güneyinde 3 dikili tas var ortadakinde kemence gayda. Yani ortadaki tastan kopartıp yere düşürmüşler ıslak olan tas gayda taşı.
Burası eğlence yeridir, şenlikler yapılır. Ayrıca buraya çıkarken dereden itibaren Karahasan köprüden geçip batıya 40 dakikalık yolla gelirsin tepeye. Ve yol taş döşeli yol. Çatak yaptığı yerde 20 metrelik bir yığma alt kısmından 2 örme taş. Oda acilmiş alınan bişey var mı bilmem. Yığmaya yakında han yeri sari yorginin hanı var. Buradan tepeye zaten hora tepe ve hora tepenin 300 adım doğu yüze inersem 40 öbek taş yığma yani çolak papaz sari kız alanı. Tas yığmaları gördüm saydım. Buranın güneyinden kuzeye inen derede arkacık sarsamka, emin ağa değirmeni var. Bölge samsun.
